انتخاب پروژه های توسعه ی خیابان های شهری با توجه به رویکرد عدالت فضایی (مطالعه موردی: شهر اصفهان)

نیاز انسان به جابه جایی باعث پیدایش سیستم های حمل ونقلی مختلف شده است. زیرساخت های حمل ونقل اثرات زیادی بر توسعه ی اقتصادی و اجتماعی و افزایش سطح رفاه عمومی دارند. به دلیل محدودیت بودجه و هزینه های احداث این زیرساخت ها، محققان روش های مختلف ارزیابی پروژه را برای انتخاب پروژه های حمل ونقل به کار برده اند. امروزه با افزایش روزافزون جمعیت، مشکلاتی همچون افزایش ازدحام، زمان سفر، تصادفات ترافیکی، کاهش دسترسی، آلودگی های زیست محیطی و ... به وجود آمده و شرایط و نیازها تغییر نموده است. از این رو بایستی معیارهای مناسبی برای ارزیابی و انتخاب پروژه های حمل ونقل با هدف دستیابی به یک سیستم حمل ونقل پایدار، عدالت محور، راحت، ایمن و سازگار با محیط زیست اندیشیده شود. از دیدگاه سیاست گذاران حمل ونقل ، یکی از راهبردهای دستیابی به توسعه ی پایدار و ارتقای کیفی در نظر گرفتن عدالت از ابعاد مختلف است. یکی از انواع عدالت که در بحث انتخاب پروژه های زیرساخت های حمل ونقل از اهمیت ویژه ای برخوردار است، عدالت فضایی است. عدالت فضایی همان عدالت در میان نواحی مختلف محدوده ی مورد مطالعه است. در این پژوهش با رویکرد عدالت فضایی به انتخاب پروژه های توسعه ی خیابان های شهری پرداخته شده است. بدین منظور با توجه به اطلاعات موجود در اکثر مطالعات حمل ونقلی دو شاخص دسترسی و ازدحام با رویکرد عدالت فضایی معرفی شده است. این شاخص ها نشان می دهد انتخاب یک سبد پروژه تا چه اندازه ای می تواند بر روی دسترسی و ازدحام نواحی مختلف اثر بگذارد. در این شاخص ها نواحی با وضعیت بد دسترسی و ازدحام وزن بیشتری می گیرند. جهت یک مطالعه ی موردی شهر اصفهان به عنوان محدوده ی مورد مطالعه معرفی و شش خیابان پیشنهادی طرح تفصیلی شهر اصفهان از دیدگاه شاخص های یاد شده در بالا مورد ارزیابی قرار گرفت. با استفاده از نرم افزارهای گاوس و emme/2 اطلاعات مورد نیاز برای محاسبه ی شاخص های دسترسی و ازدحام عدالت محور و شاخص مجموع زمان سفر کل شبکه استخراج گردید. وزن این شاخص ها بر اساس نظر سه گروه از افراد شامل: تصمیم گیران، خبرگان و کاربران سیستم حمل ونقل با استفاده از یک روش ترکیبی از دو روش تحلیل سلسله مراتبی(ahp ) و smart تعیین و به این ترتیب سبد پروژه ی برتر انتخاب شده است. تحلیل های ضمنی نشان می دهد که نتایج به دست آمده از شاخص های سنتی و شاخص های ترکیبی متفاوت است و این نتایج از دیدگاه عدالت فضایی مورد قبول هستند.